W kwietniu bieżącego roku gmina zleciła firmie Mikołaj Olbrych Hydrologia, Inżynieria Środowiska z siedzibą w Krakowie wykonanie analizy hydrologiczno-hydraulicznej dla terenów w rejonie stawu Rontok i ulicy Dębowej oraz ulicy Granicznej i ul. Letniej w Gminie Goczałkowice-Zdrój, w tym opracowanie kompleksowego dynamicznego modelu hydrologiczno-hydraulicznego dla wielu scenariuszy opadowych, w wariantach stanu istniejącego oraz planowanego w związku z dalszymi osiadaniami terenu wskutek eksploatacji górniczej węgla kamiennego.
Przedmiot zamówienia obejmował m.in.
- pozyskanie niezbędnych danych geodezyjnych oraz inwentaryzacja istotnych obszarów i obiektów,
- analizę powodzi z września 2024r. i ustalenie przyczyn podtopień,
- identyfikację i weryfikację potrzeb retencyjnych z uwzględnieniem pompowni,
- wizualizację graficzną obszarów zagrożenia powodzią na terenie objętym zamówieniem,
- wskazanie propozycji działań technicznych w zakresie poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego i ochrony przed zjawiskami będącymi skutkiem niekorzystnych warunków atmosferycznych, a także wpływów eksploatacji górniczej węgla kamiennego na powierzchnię terenu
- opracowanie wniosków i zaleceń,
- określenie szacunkowego kosztu realizacji proponowanych rozwiązań technicznych i organizacyjno-prawnych.
Wykonawca został zobowiązany do uwzględnienia wpływu wszystkich czynników zewnętrznych o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na terenie objętym opracowaniem takich jak:
- dopływ wód Potoku Goczałkowickiego,
- cieki i urządzenia melioracyjne w całej wschodniej części Gminy, od drogi krajowej nr 1,
- zlewnie cieków i urządzeń znajdujących się poza granicami administracyjnymi Gminy Goczałkowice-Zdrój, na terenie Gminy Pszczyna.
Analizy zostały wykonane. Na sesji w dniu 23 czerwca br. Wykonawca przedstawił Radzie Gminy w formie prezentacji dokument pn. „Analiza hydrologiczno-hydrauliczna dla terenu w rejonie stawu Rontok i ul. Dębowej - opracowanie kompleksowego dynamicznego modelu hydrologiczno-hydraulicznego”.
W dniu 8 lipca zorganizowano na ten temat spotkanie z udziałem Starosty Pszczyńskiego zarządzającego Stawem Rontok Mały, Burmistrza Pszczyny oraz Wiceburmistrza Pszczyny (z uwagi na położenie zasypywanego staw Rontok Duży i Rontok tzw. Buforowy, a także ze względu na lokalizację cieków i urządzeń melioracyjnych na terenie sołectwa Rudołtowice) oraz przedstawicieli PGW Wody Polskie tj. podmiotu zarządzającego Potokiem Goczałkowickim.
Wykonane na zlecenie Gminy analizy pozwoliły na opracowanie wniosków dotyczących zarówno identyfikacji przyczyn podtopień, jak i niezbędnych działań, które należy zastosować, aby zminimalizować ryzyko powodziowe w rejonie ul. Dębowej, ul. Granicznej i ul. Letniej.
W opracowanym dokumencie Wykonawca jednoznacznie stwierdził co następuje:
- „Przyczyna podtopień w analizowanym rejonie jest niezmienna od wielu lat: W czasie wysokich stanów w międzywalu Wisły, woda opadowa z terenu zlewni potoku Goczałkowickiego oraz zlewni, ciążącej od strony Rontoka Dużego nie może zostać odprowadzona, szkody górnicze (rzędu do kilkunastu metrów) dodatkowo utrudniają ten proces, powodując zastoiska wody.”
- „Wykonane liczne analizy i symulacje pozwoliły na identyfikację i weryfikację potrzeb retencyjnych, wskazując na fakt, że rozwiązania, polegające na tworzeniu obiektów retencyjnych z uwagi na zarówno rzeźbę terenu, zagospodarowanie, szkody górnicze, jak i wymaganą objętość retencyjną nie są w stanie zapewnić odpowiedniego poziomu zabezpieczenia przeciwpowodziowego.”
- „Jak wykazały analizy dokonane osiadania terenu znacząco (prawie dwukrotnie) zwiększyły powierzchnię zlewni Rowu R-A, sprawiając, że w kierunku ul. Dębowej notowany jest dodatkowy znaczny dopływ (nawet Q=1.22 m3/s) z rejonu Rontoka Dużego.”
- „Z uwagi na ukształtowanie i zagospodarowanie terenu nie ma innej możliwości ograniczenia zagrożenia powodzią w rejonie ul. Dębowej niż przepompowanie wód z niecki terenowej w rejonie ul. Dębowej, która położona jest ok. 1.9 m poniżej naturalnego odbiornika wód – koryta Wisły (które w czasie opadów jest dodatkowo wypełnione wodą w znacznym stopniu).”
W celu poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w tej części Gminy Wykonawca proponuje następujące rozwiązania:
- dodatkowe ogroblowanie pomiędzy Rontokiem Dużym a rowami w kierunku ulicy Dębowej (poza obszarem gminy), które w wyniku osiadań ciążą w stronę naszej gminy, a nie jak pierwotnie w stronę Rontoka Dużego. Ogroblowanie ma na celu zmniejszenie dopływu z Rontoka Dużego do bezodpływowego obszaru przy ul. Dębowej,
- wykonanie w czaszy Rontoka Małego ok. 250 mb rowu melioracyjnego, co pozwoli na utrzymywanie niższego poziomu wody w zbiorniku i zwiększenie objętości powodziowej tego stawu,
- zainstalowanie zasuwy nożowej obsługiwanej z pomostu roboczego wyniesionego ponad rzędną wielkiej wody (w rejonie starej śluzy wałowej),
- wykonanie nowej przepompowni melioracyjnej (przeciwpowodziowej) przy ulicy Dębowej. To rozwiązanie w ocenie Wykonawcy uchroni od podtopień przy istniejących budynkach, zmniejszając w sposób istotny zagrożenie powodziowe w ich bezpośrednim otoczeniu, jednak zalewiska na części niezabudowanej (tereny zielone) pozostaną (z uwagi na dużą objętość retencyjną terenu) nieodwodnione przez pewien czas, aż do momentu ustąpienia wezbrania,
- wykonanie rurociągu tłocznego odprowadzającego wodę z niecki bezpośrednio do Wisły.
Ustalenia poczynione przez specjalistę w zakresie hydrologii i inżynierii środowiska i propozycję działań, niestety dla Mieszkańców nie są satysfakcjonujące, bowiem przyczynią się jedynie do poprawy bezpieczeństwa, ale nie wyeliminują całkowicie istniejącego zagrożenia. Są przy tym bardzo kosztowne. Wedle wstępnych szacunków koszt odwodnienia tego terenu wyniesie ponad 14 mln zł, natomiast koszt wykupu najbardziej zagrożonych nieruchomości zabudowanych oraz gruntów rolnych opiewa na kwotę prawie 32 mln zł.
Sporządzony przez Gminę dokument jest dostępny w załączniku poniżej.
Maria Ożarowska
