W dobie powszechnej cyfryzacji i rosnącej liczby transakcji oraz kontaktów online, cyberprzestępcy coraz częściej wykorzystują e-maile i SMS-y do prób oszustwa. Ataki typu phishing mają na celu wyłudzenie danych osobowych, haseł, danych bankowych, a nawet pieniędzy. Dlatego warto wiedzieć, jak rozpoznać podejrzaną wiadomość i skutecznie się przed nią ochronić.
1. Zwróć uwagę na nadawcę
Fałszywe wiadomości często przychodzą z adresów lub numerów łudząco podobnych do tych znanych i zaufanych instytucji (np. banków, firm kurierskich, urzędów). Jednak po dokładniejszym sprawdzeniu:
-
Adres e-mail może zawierać literówki lub dziwne domeny, np. zamiast „@bank.pl” pojawi się „@ban-k.pl” lub „@bank-info.net”.
-
SMS-y mogą pochodzić z numerów niezidentyfikowanych lub międzynarodowych.
-
Zawsze sprawdzaj adres nadawcy i nie klikaj od razu w linki!
2. Treść zawiera błędy językowe lub gramatyczne
Oszuści często używają translatorów automatycznych, przez co wiadomości są napisane niezgrabnie lub z rażącymi błędami.Przykład: „Twoje paczka jest zatrzymany. Kliknij tutaj dokonać opłaty.”Taka forma powinna od razu wzbudzić czujność – instytucje oficjalne dbają o poprawność językową.
3. Linki prowadzące do fałszywych stron
Kliknięcie w link może przekierować na stronę do złudzenia przypominającą prawdziwą witrynę banku czy firmy kurierskiej. Jednak jej adres URL jest nieco inny – zawiera np. dodatkowe znaki, nietypową końcówkę domeny.Przed kliknięciem najeżdżaj kursorem na link (na komputerze) lub kopiuj i wklejaj go do notatnika, by sprawdzić, dokąd prowadzi.Nigdy nie loguj się do kont bankowych ani nie wpisuj danych osobowych z poziomu linku z wiadomości!
4. Podejrzane załączniki
E-maile phishingowe mogą zawierać załączniki z rozszerzeniem .zip, .exe, .docm itp., które po otwarciu uruchamiają złośliwe oprogramowanie.Nigdy nie otwieraj załączników z nieznanych źródeł, zwłaszcza jeśli nie spodziewasz się żadnych dokumentów!
5. Silna presja czasu i emocji
W wiadomościach oszuści często próbują wywołać panikę lub podekscytowanie, byś działał impulsywnie.Przykłady:
-
„Twoje konto zostanie zablokowane za 24h – kliknij, by zapobiec!”
-
„Wygrałeś nowy telefon – podaj dane do wysyłki!”
Nie daj się wciągnąć w grę na emocjach – zatrzymaj się, przeczytaj jeszcze raz, sprawdź wiarygodność.
6. Prośba o dane osobowe lub finansowe
Żadna instytucja – bank, urząd, ZUS, policja – nie prosi o podanie danych osobowych, PESEL-u, haseł czy danych karty przez e-mail lub SMS.Jeśli wiadomość zawiera taką prośbę – to niemal na pewno oszustwo.
Co robić, jeśli dostaniesz podejrzaną wiadomość?
-
Nie odpowiadaj i nie klikaj w linki.
-
Zgłoś podejrzaną wiadomość do CERT Polska: incydent.cert.pl
-
Możesz przesłać podejrzanego SMS-a na numer 8080 (bezpłatnie) – to ogólnopolski system zgłaszania prób wyłudzeń.
-
Usuń wiadomość i zablokuj nadawcę.
-
Jeśli masz wątpliwości – skontaktuj się bezpośrednio z instytucją, z której rzekomo pochodzi wiadomość.
Zadbaj o swoje bezpieczeństwo – świadomy senior to bezpieczny senior!
